F-18E Super Hornet

“F-18E Super Hornet”
Պետությունը ԱՄՆ
Տեսակը Բազմանպատակ կործանիչ
Ընկերությունը “Boeing”
Հիմնական մարտավարատեխնիկական տվյալները`
Առաջին թռիչքը 1995թ.
Երկարությունը 18.31մ
Թևերի բացվածքը 13.62մ
Բարձրությունը 4.88մ
Թռիչքային քաշը 29937կգ
Թռիչքի առավելագույն արագությունը 1950կմ/ժ
Թռիչքի առաստաղը 15240մ
Թռիչքի առավելագույն հեռավորությունը 3300կմ
Մարտական բեռնվածքի քաշը 8000կգ
Անձնակազմը 1-2 մարդ

“F-18 E Super Hornet”-ը բավականին նոր ինքնաթիռ է և “F-18 Hornet”-ի կատարելագործված տեսակն է: Ի տարբերություն հին տեսակի` թևերի բացվածքը 20% մեծացված է: Այս մոդելում ընդլայնված են ինքնաթիռի մարտական հնարավորությունները: Տեղադրված է նոր ռադիոտեղորոշման համակարգ, և նվազագույնի է հասցված ինքնաթիռի խոցելիությունը մարտի ժամանակ: Այս հարցում ԱՄՆ-ի ՌՕՈւ-ը շատ հավասարակշիռ մոտեցում է ցուցաբերել: Այս մոդելում “Boeing” ընկերությունը շեշտը դրել է ոչ թե ինքնաթիռի քիչ տեսանելիության վրա, այլ` մարտում կենսունակության և մարտական ունակությունների ընդլայնման վրա: “F-18 E Super Hornet”-ը ճկուն և արագընթաց ինքնաթիռ է, ոչ լիարժեք հինգերորդ սերնդի կործանիչ: Ինքնաթիռը կիրառվում է ոչ միայն որպես ՌԾՈւ-ի (Ռազմածովային ուժեր) հիմնական կործանիչ, այլ նաև կարող է հանդես գալ որպես լիցքավորող (այս առումով այն բացառիկ է): Նոր “Super Hornet”-ը նաև հանդես է գալիս, որպես ՌԾՈւ-երի ռադիոպայքարի հիմնական ինքնաթիռ, որի համար զինված է գերժամանակակից համակարգերով: Թեև “F-18 E Super Hornet”-ը բավական հաջող է իրեն դրսևորել պատերազմական գործողությունների ժամանակ և ապացուցել է իր իսկական բազմանպատակությունը, սակայն, ի տարբերություն իր ավագ եղբայրների (“F-15 Eagle”, “F-16” “Fighting Falcon”), բացառիկ ցուցանիշներ չի գրանցել: Վերջին կիրառությունը Լիբիայում ևս ապացուցեցին այս կործանիչի հիանալի հատկանիշները, սակայն ևս մեկ անգամ փաստեցին, որ այս կործանիչի ավանդական թույլ տեղը մնում է շարժիչների հզորությունը: Դրանց վերացման դեպքում այն կարող էր հայտնվել 4-5-րդ տեղում `հետ թողնելով ռուսական բոլոր կործանիչներին, քանի որ մարտական հատկանիշները ընդհանուրով բավականին առաջնային դիրքերում են:

________________________________________________________________________________

Նյութը'

Ռազմական Փորձագետ

ԱՐԾՐՈՒՆ ՀՈՎՀԱՆՆԻՍՅԱՆԻ

ՄիԳ-31

“МиГ-31”
Պետությունը ԽՍՀՄ / ՌԴ
Տեսակը Կործանիչ-կալանիչ
Հիմնական մարտավարատեխնիկական տվյալները`
Առաջին թռիչքը 1981թ.
Երկարությունը 22.6մ
Թևերի բացվածքը 13.46մ
Բարձրությունը 5.1մ
Թռիչքային քաշը 46000կգ
Թռիչքի առավելագույն արագությունը 3000կմ/ժ
Թռիչքի առաստաղը 21600մ
Թռիչքի առավելագույն հեռավորությունը 3300կմ
Մարտական բեռնվածքի քաշը 3000կգ
Անձնակազմը 2 մարդ

Չորրորդ սերնդի առաջին խորհրդային կործանիչ-կալանիչ “МиГ-31”-ը ստեղծված է (հատկապես միջին և մեծ հեռավորություններում) օդային թիրախները որսալու և ոչնչացնելու համար `ցերեկով և գիշերով, անկախ եղանակային պարզ և բարդ պայմաններից (նաև հակառակորդի ակտիվ և պասիվ ռադիոխանգարումների դեպքում): “МиГ-31”-ը բավական հզոր, գերձայնային կործանիչ է` համալրված նոր տեխնոլոգիաներով: “МиГ-31”-ի ստեղծման աշխատանքները սկսվել են 1968թ: Այն ստեղծվել է “МиГ-25”-ի հիման վրա: Այս ինքնաթիռի մոտ մարտական գործողությունների հնարավորությունները լայնորեն ընդարձակվել է` շնորհիվ նոր ռադիոտեղորոշման էլեկտրոնային համակարգի: Այն շատ արդյունավետ ինքնաթիռ է: Չորս “МиГ-31”-ից բաղկացած խումբը կարող է հսկել 800-900կմ լայնքով տարածք: Այն ունի նաև օդում վերալիցքավորվելու հնարավորություն: “МиГ-31”-ի անվան հետ մինչ օրս շատ անհայտ բաներ կան կապված: Միայն մի նախադասությամբ կարելի է նշել, որ “МиГ-31”-ը ՌԴ-ն ամենաարդյունավետ և հզոր հակաօդային պաշտպանության համալիրն է: Այն կարող է միաժամանակ հայտնաբերել հարյուրավոր նշանակետեր, ուղեկցել նրանցից 24-ին, որոշել ամենավտանգավորներին և խոցել միաժամանակ 8-ին` մինչև 180-200կմ հեռավորության վրա: Այս ծանրաքաշ կործանիչը, շնորհիվ իր բացառիկ հնարավորությունների և սպառազինության, յուրահատուկ տեղ է գրավում համաշխարհային ավիաշինությունում: 

________________________________________________________________________________

Նյութը'

Ռազմական Փորձագետ

ԱՐԾՐՈՒՆ ՀՈՎՀԱՆՆԻՍՅԱՆԻ

ՍՈՒ-30

“Су-30”
Պետությունը ԽՍՀՄ / ՌԴ
Տեսակը Բազմաֆունկցիոնալ կործանիչ
Հիմնական մարտավարատեխնիկական տվյալները`
Առաջին թռիչքը 1989թ.
Երկարությունը 21.9մ
Թևերի բացվածքը 14,7մ
Բարձրությունը 6.35մ
Թռիչքային քաշը 33000կգ
Թռիչքի առավելագույն արագությունը 2125կմ/ժ
Թռիչքի առաստաղը 19820մ
Թռիչքի առավելագույն հեռավորությունը 3500կմ
Մարտական բեռնվածքի քաշը 8000կգ
Անձնակազմը 2 մարդ

ԽՍՀՄ ռուսական բազմաֆունկցիոնալ երկտեղանի կործանիչը ստեղծված է “Су-27”-ի հիման վրա և նրա կատարելագործված տեսակն է: Ստեղծվել է օդում գերազանցություն ապահովելու նպատակով: Ինքնաթիռը հիանալի է իրեն դրսևորում մոտիկ մարտերի ժամանակ: Հզոր, երկկոնտուրային տուրբոռեակտիվ շարժիչների շնորհիվ է, որ ունի բարձր քարշազինվածություն, վառելիքի մեծ պաշար: Կործանիչի կարևոր հատկանիշներից է ճկունությունը:Այն ստեղծված է թռչող թև սխեմայով, ինչը, լավ աերոդինամիկայի շնորհիվ, ինքնաթիռին հնարավորություն է ընձեռում փայլուն խուսավարելիություն ապահովել: Ի տարբերություն “Су-27”-ի` “Су-30”-ն ընդունակ է մարտական գործողություններ վարել ավելի մեծ հեռավորությունների վրա` միևնույն ժամանակ հրամանատարական կետ հանդիսանալով այլ ինքնաթիռների համար: “Су-30”-ն ունի նաև օդում վերալիցքավորման հնարավորություն: Նոր ռադիոլոկացիոն, համակարգչային լուծումների և նոր հրթիռների շնորհիվ է, որ մարտական առաջադրանքներ կատարելիս մեծացել է կործանիչի արդյունավետությունը: Նշենք, որ “Су-30”-ը հիմնականում գտնվում է հնդկական ՌՕՈւ-երի սպառազինության մեջ, իսկ ռուսական ՌՕՈւ-երում դրանց քանակը սահմանափակ է: Մի քանի զորավարժությունների ժամանակ հնդկական կործանիչներն օդային ուսումնական մարտերում հաղթել են ամերիկյան և եվրոպական կործանիչներին, ինչը հիմք ծառայեց, որպեսզի արագացվի “F-22”-ի ծրագիրը: 

________________________________________________________________________________

Նյութը'

Ռազմական Փորձագետ

ԱՐԾՐՈՒՆ ՀՈՎՀԱՆՆԻՍՅԱՆԻ

Dassault Rafale

“Dassault Rafale”
Պետությունը Ֆրանսիա
Տեսակը Բազմանպատակ կործանիչ
Ընկերությունը “Dassault aviation”
Հիմնական մարտավարատեխնիկական տվյալները`
Առաջին թռիչքը 1986թ.
Երկարությունը 15.27մ
Թևերի բացվածքը 10.80մ
Բարձրությունը 5.34մ
Թռիչքի առավելագույն արագությունը 2130կմ/ժ
Թռիչքային քաշը 24000կգ
Թռիչքի առաստաղը 16800մ
Թռիչքի հեռավորությունը 3700կմ
Մարտական բեռնվածքի քաշը 8000-9000կգ
Անձնակազմը 1-2 մարդ

Չորրորդ սերնդի բարելավված աստիճանի Ֆրանսիական բազմաֆունկցիոնալ կործանիչը ստեղծվել է “Dassault aviation” ընկերության կողմից: Այն ստեղծվել է ACX (“Advanced Combat Experimental”) ծրագրի շրջանակներում` նոր տեխնոլոգիաներ կիրառելու համար, և իր ունակություններով առավել մոտ է հինգերորդ սերնդին: Այն եկել է փոխարինելու Ֆրանսիայի ռազմաօդային և ռազմածովային ուժերում գտնվող “Mirage F-1”, “Սուպեր Էտանդեր”, “F-8”, իսկ հետագայում` “Mirage-2000” կործանիչներին: Այն ունի բավականին ժամանակակից ՌՏԿ, նոր էլեկտրոնային սարքավորումներ: Ինքնաթիռը կառուցված է “բադ” սխեմայով, ունի հիանալի թռիչքա-տեխնիկական հնարավորություններ: “Rafale”-ում օգտագործված են ժամանակակից բարձր տեխնոլոգիաներ: Ինքնաթիռն ունի նաև իր երկտեղանի տարբերակը, որը կոչվում է “Rafale B”: Այս կործանիչի ստեղծմամբ Ֆրանսիան ապացուցեց, որ ավիաշինության ասպարեզում մնում է առաջատար դիրքերում: Իսկ 2011թ. մարտի 9-ին սկսված Լիբիայի դեմ պատերազմում, ՆԱՏՕ-ի կազմում գտնվող “Rafale”-ներն իրենց փայլուն դրսևորեցին: 2011թ. մարտի 24-ին այս կործանիչը խոցեց լիբիական բանակի “G-2 Galeb” մարտական ինքնաթիռը: Հատկանշականն այն է, որ այս ռազմական գործողություններից հետո Հնդկաստանը և Հունաստանը, որոնք հետաքրքրված են մի շարք կործանիչներով (“МиГ-29”, “F-18”, “F-16”, “Rafale”, “Eurofighter”), ամենայն հավանականությամբ նախապատվությունը կտան “Rafale”-ին կամ “Eurofighter”-ին:

________________________________________________________________________________

Նյութը'

Ռազմական Փորձագետ

ԱՐԾՐՈՒՆ ՀՈՎՀԱՆՆԻՍՅԱՆԻ

Eurofighter EF-2000 Typhoon

“Eurofighter EF-2000 Typhoon”
Պետությունը Եվրոպա
Տեսակը Բազմանպատակ կործանիչ
Ընկերությունը “Eurofighter”
Հիմնական մարտավարատեխնիկական տվյալները`
Առաջին թռիչքը 1994թ.
Երկարությունը 15.96մ
Թևերի բացվածքը 10.95մ
Բարձրությունը 5.28մ
Թռիչքի առավելագույն արագությունը 2125կմ/ժ
Թռիչքային քաշը 23500կգ
Թռիչքի առաստաղը 19800մ
Թռիչքի առավելագույն հեռավորությունը 2900կմ
Մարտական բեռնվածքի քաշը 8000կգ
Անձնակազմը 1 մարդ

“Eurofighter EF-2000 Typhoon”-ը բազմաֆունկցիոնալ, “բադ” սխեմայով կառուցված կործանիչ է: Ինքնաթիռի կառուցվածքային հատկություններում ընդգրկված են ինքնաթիռաշինության վերջին նվաճումները: Ինքնաթիռն ունի եռանկյունի թևեր և առջևի հորիզոնական հարթություններ, ինչը բավական բարձր խուսավարելիություն է ապահովում հատկապես գրոհի մեծ անկյունների ժամանակ: Նման սխեման մի շարք առավելություններ ունի: Այն հատկապես նվազեցնում է ինքնաթիռի չենթարկվելու գործակիցը գերձայնային արագությունների ժամանակ և իրեն հիանալի է դրսևորում անհատական գործողությունների ժամանակ: Չնայած “Typhoon”-ը չի դասվում անտեսանելի (“Stealth” ծրագրով ստեղծված) թռչող սարքերի դասին, սակայն, ստեղծողների հավաստմամբ, նվազագույնի է հասցված նրա տեսանելիությունը հակառակորդի ՌՏԿ-ների համար: Ներկայումս “Typhoon”-ը գտնվում է մի շարք երկրների` մասնավորապես Գերմանիայի, Իտալիայի, Մեծ Բրիտանիայի, Ավստրիայի, Սաուդիան Արաբիայի սպառազինության մեջ:
Մեր տասնյակում տեղ գտած “Eurofighter”-ը, “Rafale”-ը, “Mirage 2000”-ը, “JAS 39 Gripen”-ը պատկանում են թեթև կործանիչների դասին: Կործանիչներ, որոնց դատարկ քաշը կազմում է մոտ 10 տոննա, սակայն մարտական հատկանիշներով դրանք մոտ են մեծ, մարտավարական կործանիչներին: Նշվածների մեջ առավելությունը տրվել է եվրոպական կործանիչին` հենվելով մանրամասն ուսումնասիրությունների վրա: Լիբիայի պատերազմում “Eurofighter”-ը և “Rafale”-ն իրենց փայլուն դրսևորեցին: “Eurofighter”-ը, ինչպես և “Rafale”-ը, իր հնարավորություններով առավել մոտ է հինգերորդ սերնդին: Ահա հիմնական այն պատճառները, որ նրանք հայտնվել են այս տեղերում: 

________________________________________________________________________________

Նյութը'

Ռազմական Փորձագետ

ԱՐԾՐՈՒՆ ՀՈՎՀԱՆՆԻՍՅԱՆԻ

F-16 Fighting Falcon

“F-16 Fighting Falcon”
Պետությունը ԱՄՆ
Տեսակը Կործանիչ
Ընկերությունը “General Dynamics”
Հիմնական մարտավարատեխնիկական տվյալները`
Առաջին թռիչքը 1975թ.
Երկարությունը 15.03մ
Թևերի բացվածքը 9.45մ
Բարձրությունը 5.09մ
Թռիչքային առավելագույն քաշը 21772կգ
Թռիչքի առավելագույն արագությունը 2124կմ/ժ
Թռիչքի առաստաղը 15242մ
Թռիչքի առավելագույն հեռավորությունը 3705կմ
Մարտական բեռնվածքի քաշը 5000-7000կգ
Անձնակազմը 1 մարդ

“F–16”-ն ամերիկյան բազմաֆունկցիոնալ թեթև կործանիչ է` ստեղծված “General Dynamics” ընկերության կողմից: Շնորհիվ իր բազմակողմանի հատկանիշների և ոչ բարձր գնի` “F–16”-ը մեծ հաջողություններ է գրանցում միջազգային շուկայում: Այն գտնվում է շուրջ 24 երկրների սպառազինությունում: “F–16”-ը համարվում է չորրորդ սերնդի ամենամասսայական և ամենապատերազմած կործանիչը: Հաջողությունները փայլուն են ինչպես օդային մարտերում, այնպես էլ ցամաքային գործողությունների ժամանակ: Ինքնաթիռի ստեղծման աշխատանքներն ընթացել են 1960-ական թ. վերջերից մինչև 1975թ.: “F–16”-ն իր հատկանիշներով սիրվեց և, տարածվելով աշխարհում, գերազանցեց “Mirage 2000”, “Viggen” կործանիչներին: Մինչ 2009թ. ստեղծվել է շուրջ 5000 “F–16” կործանիչ: Չնայած թեթև քաշին` այն ունի բավական բարձր քարշազինվածություն: Օդաչուի խցիկի յուրահատուկ կառուցվածքն օդաչուի տեսադաշտի համար շատ կարևոր է: “F–16”-ը բարձր արդյունավետությամբ է գործում թեʹ խմբային, թեʹ անհատական գործողությունների ժամանակ: Այս փաստը բազմիցս ապացուցվել է հատկապես իրաքյան 1991թ. և 2003թ. (ինչպես նաև այլ մարտական գործողությունների ժամանակ): Օդային մարտերում “F–16”-ը, շնորհիվ իր լավ հատկանիշների, ինչպես նաև լավ նշանոցային սարքավորումների և սպառազինության, արձանագրել է յուրահատուկ ցուցանիշներ: Ամերիկյան ՌՕՈւ-երի և աշխարհի ամենամասսայական կործանիչը լինելու հանգամանքը մեծ հեղինակություն է տալիս “F–16”-ին: Ներկայումս այդ կործանիչի կատարելագործումները նրան կարծես նոր կյանք են խոստանում:

________________________________________________________________________________

Նյութը'

Ռազմական Փորձագետ

ԱՐԾՐՈՒՆ ՀՈՎՀԱՆՆԻՍՅԱՆԻ

F-15c Eagle

“F-15c Eagle”
Պետությունը ԱՄՆ
Տեսակը Մարտավարական կործանիչ
Ընկերությունը “McDonnell Douglas”
Հիմնական մարտավարատեխնիկական տվյալները`
Առաջին թռիչքը 1974թ.
Երկարությունը 19.44մ
Թևերի բացվածքը 13.05մ
Բարձրությունը 5.63մ
Թռիչքային քաշը` առավելագույն մարտական բեռնվածքով 20240կգ
Թռիչքի առավելագույն արագությունը 2650կմ/ժ
Թռիչքի առաստաղը 19000մ
Թռիչքի առավելագույն հեռավորությունը 3900կմ
Մարտական բեռնվածքի քաշը 7200կգ
Անձնակազմը 1 մարդ

Ամերիկյան “McDonnell Douglas” ընկերության “F–15”-ը չորրորդ սերնդի ամերիկյան մարտավարական կործանիչ է: Այն իր ուրույն տեղն ունի բոլոր ժամանակների կործանիչների շարքում: “F–15”-ն ԱՄՆ-ի պատմության այն յուրահատուկ ինքնաթիռներից է (նախորդ փառահեղ “Մուսթանգ”, “Սեյբր”, “Ֆանտոմ-2” կործանիչների կողքին), որը մեծ համբավ է բերել ԱՄՆ-ի օդուժին: “Eagle”-ն իր մեջ ներառում է ժամանակակից էլեկտրոնային սարքավորումներ, բարձր քաշազինվածություն: Այն ընդունակ է մարտեր վարել մեծ հեռավորությունների վրա: “F–15”-ն իրեն մրցակից կործանիչներից տարբերվում է իր յուրօրինակ հատկանիշներով: Ինքնաթիռում տեղադրված է մարտավարական ռադիոէլեկտրոնային հակազդեցության համակարգ: Թեև “F–15”-ը ստեղծվել է հեռավոր 1974թ., սակայն մինչ օրս մնում է բոլոր ժամանակների լավագույն կործանիչներից մեկը: “F–15”-ն իր կիրառության ընթացքում ռեակտիվ դարաշրջանի ամենաահեղ օդային մարտերում (1980-1990-ականների հակամարտություններ) կարողացել է ունենալ ավելի քան 100 օդային հաղթանակ` առանց որևէ կորստի: Սա չգերազանցված ցուցանիշ է և հավանաբար չի գերազանցվի մրցակիցների կողմից: Ինքնաթիռի համար պատերազմի դաշտն ամենալուրջ և ամենակարևոր փորձություն է, որը “F–15”-ը փառքով է անցել: 

________________________________________________________________________________

Նյութը'

Ռազմական Փորձագետ

ԱՐԾՐՈՒՆ ՀՈՎՀԱՆՆԻՍՅԱՆԻ

F–22 Raptor

“F–22 Raptor”
Պետություն ԱՄՆ
Տեսակը Բազմանպատակ կործանիչ
Ընկերությունը “Lockheed Martin”
Հիմնական մարտավարատեխնիկական տվյալները`
Առաջին թռիչքը 1997թ.
Երկարությունը 18.92մ
Թևերի բացվածքը 13.56մ
Բարձրությունը 5.9մ
Թռիչքային քաշը` առավելագույն մարտական բեռնվածքով 28000կգ
Թռիչքի առաստաղը 19800մ
Թռիչքի հեռավորությունը 3900կմ
Մարտական բեռնվածքի քաշը 11000կգ
Անձնակազմը 1 մարդ

Ամերիկյան “Lockheed Martin” ընկերության “F-22”-ը նոր` հինգերորդ սերնդի բազմաֆունկցիոնալ կործանիչ է: Այն ստեղծվել է կործանիչների կատարելացման “ATF” (Advanced Tactical Fighter) ծրագրի շրջանակներում: “F-22”-ը հինգերորդ սերնդի կործանիչն է աշխարհում և մինչև օրս միակ խմբաքանակով արտադրվածը: Համալրված է նոր, երկու տուրբոռեակտիվ երկկոնտուրային շարժիչներով, որոնք ունեն թվային կառավարում և ամենահզորն են իրենց տեսակի մեջ:
Կործանիչի հիմնական հատկանիշներն են` գերձայնային, հիմնական (կրեյսերական) արագություն, քիչ նկատելիություն` հակառակորդի ՌՏԿ-ների տեսադաշտում (լայնորեն կիրառված է “Stealth” ծրագիրը), հիանալի խուսավարելու (մանևրելու) ունակություն (այդ թվում` նաև գերձայնային արագության պայմաններում), բարձր արդյունավետություն` օդային մարտի բոլոր տեսակներում, առանձնակի հնարավորություններ` ոչ մոտակա օդային մարտում: Փայլուն է գործում նաև խմբային գործողությունների ժամանակ: Շնորհիվ ցածր նկատելիության և նոր, ակտիվ մոդուլային (ֆազային ալեհավաքային ցանց) ռադիոտեղորոշման համակարգի` ինքնաթիռը գործում է “Առաջինը տեսար, առաջինը խոցեցիր” սկզբունքով, ինչը յուրահատուկ է դարձնում կործանիչը: “F-22”-ի նոր ռադիոլոկացիոն համակարգը ընդունակ է ոչ միայն տեղեկություն տալ օդաչուին` օդում հայտնաբերված ինքնաթիռի մասին, այլև նշել նրանում գտնվող թերություններն ու վառելիքի եղած պաշարը և այլ տվյալներ, ինչը բացառիկ է և շատ կարևոր օդաչուի համար `օդային մարտը կազմակերպելու գործում: “F-22”-ը համարվում է բոլոր ժամանակների ամենաահեղ, ամենաթանկ կործանիչն աշխարհում: Այս կործանիչը բոլոր համեմատություններից դուրս է: Ահա այս բոլոր հատկանիշների շնորհիվ` “F-22 Raptor”-ը լավագույն տասնյակում գրավում է առաջին հորիզոնականը: Հետաքրքիր է այն փաստը, որ սպառազինությունում գտնվող միակ, լիարժեք, հինգերորդ սերնդի կործանիչը նախորդ սերնդի` ամերիկյան “F-15”, “F-16”, “F-18” կործանիչների հետ ուսումնական օդային մարտերում արձանագրել է հաղթանակներ` 144:0 փոխհարաբերությամբ: Օդային մարտերն ընթացել են մեկը չորսի հարաբերությամբ` հոգուտ վերջիններիս, իսկ հաղթանակները հիմնականում արձանագրվել են հեռակա մարտերում: Խառը մարտակարգով օդային մարտերում “F-22”-ը հաղթել է 241:2 փոխհարաբերությամբ: Երկու պարտությունները կրել են “F-22”-ների կողմից ղեկավարվող “F-15”-ները, որոնց օդաչուները համեմատաբար անփորձ էին: Ավելացնենք նաև, որ Ռուսաստանը ևս ստեղծել է հինգերորդ սերնդի կործանիչ: ՊԱԿ ՖԱ ծրագրի շրջանակում ստեղծված ռուսական հինգերորդ սերնդի կործանիչը` “Տ-50”-ը, դեռ սպառազինությունում չկա: Ընթանում են դրա փորձարկման աշխատանքները: Ռուս մասնագետների հավաստմամբ` այն կգերազանցի “F-22”-ին, սակայն “ՊԱԿ ՖԱ Տ-50”-ի մասին դեռ շատ քիչ տեղեկություններ են հայտնի:

________________________________________________________________________________

Նյութը'

Ռազմական Փորձագետ

ԱՐԾՐՈՒՆ ՀՈՎՀԱՆՆԻՍՅԱՆԻ

ՎՄ-80

                                                       ՎՄ-80 <<Թայֆուն>>

Շասսի                                                                    Shandong Taian TAS5380SQ (TAS5382)

Արտադրված է                                                      Չինաստանում

Արտադրման թվ.                                                   1990

                                                                                Չափսեր

Քաշը մարտական վիճակում  կգ                       32000

Երկարություն  մմ.                                               9550

Լայնություն   մմ.                                                     3060

Վարցրություն   մմ.                                                3300

                                                                       

Տրամաչափ                                                            273 մմ

Փողի երկարությունը                                             4885

Հրթիրների քանակը                                                8

Մարտական հաշվարկ  մարդ.                              5

Մարտական վիճակի բերել  րօպե.                      3-5